بی شک یکی از جشن هایست که ایرانیان کنونی کمتر با آن آشنا هستند وشاید از آن بی خبرجشن گرماست.
زمان ومحل دقیق شروع این نوع جشن نامشخص است. اما با توجه به اینکه پیشه اکثریت ایرانیان باستان کشاورزی بوده پس،با گرمتر شدن هوا وآغاز فصل گرما فرصت خوبی برای کشاورزی ایجاد می گردد،لذا برای این شروع جشنی برپا میشده واین در حالیست که امروزه همچنان کاشت دانههای روغنی همچون کنجد، پنبه و کرچک در استانهای مرکزی ایران در شصت بهارانجام میشود که گاه با برگزاری جشنها ومراسمی نیزهمراه است.
با این حال غریبی این واژه(ارغاسوان)تا جایست که در فرهنگ ولغت دهخدا نیز جای ندارد.که این بیگانگی با یاد نکردن از این جشن در بیشترمتون،کتب ومنابع پارسی کامل می شود.
از خرداد در متون باستان با عباراتی همچون خورداد،هروداد،اَمشاسپند ِ، همراه با امرداد، امشاسپند نگاهبان گیاه یاد شده است. و پیشکش این دو امشاسپند ثروت و رمه (چهار پایان) است، به گونه ای که این دو، نماینده ی آرمان های نیرومندی، سر چشمه ی زندگی و رویش هستند.در باور ایرانیان باستان،خرداد در هنگام حمله ی اهریمن، آب را به یاری فروهرها می ستاند، به باد می سپارد و باد آن را با شتاب به سوی کشورها می برد و به وسیله ی ابر می باراند.
در اوستایی هَـئورْوَتات، در پهلوی خُـردات به معنای رسایی و کمال یاد می شود.
آنان خورداد را سرور سال ها و ماه ها و روزمی دانستند که شروع فصل گرما را ارغاسوان نامیدند.
ابوریحان بیرونی ارغاسوان را نزدیک شدن گرما معنی می کند
ارغاسوان یا اریجاسوان، نام یکی از جشنهای خوارزمی است که ابوریحان بیرونی نام شماری از آنها را همراه با جشنهای سغدی در فصلهای دهم تا دوازدهم آثارالباقیه آورده است.
بیگمان هیچیک از هر دو تلفظ یاد شده در نسخههای خطی آثارالباقیه درست نیستند و در مرور زمان به دلیل نبود آشنایی کاتبان با نامهای کهن، شکل صحیح خود را از دست دادهاند. امروزه حتی تلفظ صحیح این نامها نیز معمولا امکانپذیر نیست، اما بیرونی معنای آن را نزدیک شدن گرما میداند. به روایت آثارالباقیه این جشن در نخستین روز ماه «هروداد» که شکل خوارزمی خرداد است، همزمان با کاشت کنجد برگزار میشده است. او این جشن را به دورانی کهن منسوب میدارد.
بر دو رخسارش دو ارغا زآب چشم رفته از دست خیالش خواب چشم
پی نوشت:
در فرهنگ ولغت دهخدا ارغاسوان معنی نشده است اما ارغا را جوی ،جوی آب یا رود معنی می کند.
برگرفته از: rkb.blogsky.com
